SECHS – Boris Acket

Over het onderzoek van SECHS – Boris Acket

SECHS is een audiovisueel ruimtelijk snaarinstrument, gemaakt door Boris Acket, Maarten Vos en Christopher Bauder. Een show van 30 minuten waarbij licht, muziek en de ruimte samenkomen. De muziek is gebaseerd op BACH’s zesde cello suite en wordt getransformeerd in een nieuwe minimal music compositie. SECHS is twee weken lang te bezoeken, namelijk van 17 juni t/m 4 juli in de Zuiderkerk Amsterdam. Wij waren benieuwd naar het maakproces en spraken met Boris, Maarten en Christopher over het onderzoek, de muziek en de visuals van SECHS. Met deze week audiovisueel kunstenaar Boris Acket!

Boris Acket

Boris vertaalt conceptuele begrippen in meeslepende, multi zintuiglijke ervaringen: technologie, ruimte, licht en geluid. Waarin specifieke thema’s of onderwerpen worden verkend. In plaats van zich te focussen op één discipline om zijn eigen nieuwsgierigheid te voeden, fungeert hij als een dirigent voor meerdere vormen: installatiekunst, technologie, live performance, muziekproductie, film en installaties die allemaal samenwerken om een groter geheel te onthullen: Een eindeloos onderzoeksproject naar de ervaring van tijd, ruimte, natuurlijke elementen en sociale grenzen.

Zijn werk en voorstellingen zijn gepresenteerd bij NXT Museum, Lowlands, STRP festival, Holland Festival, Amsterdam Dance Event, De School, Down The Rabbit Hole, Wildeburg, Muziekgebouw aan ’t IJ, Van Gogh Museum, DGTL Festival en te zien geweest op Designboom, Resident Advisor, NRC, Volkskrant, Parool, Subbacultcha en 3voor12. Hij maakt ook deel uit van het Nederlandse kunstenaarscollectief De Lichting.

Bij SECHS was Boris vooral verantwoordelijk voor het samenbrengen van de groep mensen en de verschillende disciplines. Hij schreef mee aan het concept en heeft een deel van de composities gemaakt. 

Wiskundige structuren

SECHS is gebaseerd op de zesde cello suite van Bach. Niet alleen de muziek, maar ook alle aspecten daaromheen zijn gestoeld rondom dat getal 6. “In analyses van Bachs werk komen altijd weer de veel voorkomende symmetrische structuren terug. Uiteraard waren er veel componisten die met dit soort structuren werkten, maar Bach deed dat op zijn geheel eigen manier. Deze structuren vind je onder andere terug in de cello suites. We hebben gekozen voor een visuele vorm die dat mathematische op een poëtische manier kan versterken. Zo gebruiken we bijvoorbeeld 3 lasers, 30 bolletjes en 90 stralen. Alles heeft die 3 en 6 deling in zich, waardoor we bij iedere scène het instrument op een bepaalde manier kunnen bespelen.”

Boris vindt Bach zelf niet de leukste componist om naar te luisteren. Hij wordt bij klassieke muziek stiekem veel meer geïnspireerd door modern klassieke muziek, minimal music en gregoriaanse muziek. “Dat zorgde er wel voor dat ik het een heel tof proces vond! Ik vond het een uitdaging om met de toonsoort van de cello suite te werken. D Majeur is een erg vrolijke toonsoort en ik neig toch altijd wat meer naar een serieuzere toon. Om dat gegeven om te buigen naar een eigen stijl was een interessant onderzoek. Als je het dan te pakken hebt merk je dat de composities van Bach heel goed in elkaar zitten en dat je er eigenlijk van alles mee kan maken. De tijdloosheid van zijn composities vond ik uiteindelijk heel erg interessant.”

Zelf heeft Boris er in dit proces vooral heel veel voldoening uitgehaald om het instrument te maken. “Ik hou heel erg van zo’n systematische aanpak. Misschien is het daardoor ook wel een mooie verering van Bach, omdat hij ook zo veel systematische structuren gebruikte.” 

Ruimtelijk geluid 

Voor SECHS hebben Boris en Maarten samengewerkt met 4Dsound, een bedrijf dat software voor ruimtelijk geluid ontwikkeld. Samen met hen hebben ze een nieuwe tool ontwikkeld. “4DSound is een computerprogramma waar je geluid vrij mee door de ruimte kan laten bewegen. Het geluid kan een bepaalde vorm hebben en een bepaalde grootte. Vervolgens koppelen we dat ruimtelijke geluid in een tool die voor ons ontwikkeld is heel direct aan het licht. Het licht kan op sommige punten een hele letterlijke representatie zijn van alle ‘snaren’ die we in ons instrument hebben. Soms wil je daar ook juist een beetje van af en vormt het licht meer een sculpturaal beeld bij een scène. In het proces is dat eerste wel vooral interessant geweest om te maken.”

Onderzoek

Het eerste antwoord dat Boris vond in dit proces was eigenlijk een antwoord op een praktische vraag. “Ik wilde graag een ruimtelijk snaarinstrument maken. We zijn gaan onderzoeken hoe je de cello virtueel om je heen zou kunnen zetten. Het was heel erg veel werk om tot antwoorden te komen. We zijn twee weken bezig geweest om tot de eerste aanslag van het instrument te komen. 

We hebben toen iets van vijf octaven opgenomen met de cello van Maarten en dat helemaal gedubbeld. Doordat je de vorm van het geluid per tonale aanslag kan beïnvloeden, kan je echt van een orgel naar een synth achtig geluid gaan vanuit de cello. Dat vertaalt zich dan weer naar de speakers, wat zich vervolgens weer naar het licht vertaald. Ik vind het heel interessant dat je vanuit iets heel systematisch op deze manier tot iets heel poëtisch kan komen. 

Een grappige en mooie ontdekking in het proces was dat het volledig virtueel maken van een instrument eigenlijk niet kan. Bij het snaarinstrument bleken vooral deze orgel en synth stand goed te werken. Je kan het gericht gebruiken, maar voor het echte tactiele spel moet je weer terug naar de basis van het echte cello spel en naar de details van een enkele aanslag en een enkel detail op de cello. Op deze manier zijn we vervolgens verder gaan werken. Wel vanuit het nieuwe snaarinstrument, maar ook heel erg op basis van de cello.”

In die zin is het uiteindelijk volgens Boris ook een compositie geworden waarin de cello met zichzelf in duet is. “Een cello die zich langzaam steeds meer van zichzelf afzet in de vorm van zo’n orgel of synth geluid. Daarnaast heb je stukken waarin de cello heel letterlijk zichzelf is. Dat contrast in de compositie geeft ons onderzoek en de reikwijdte van het snaarinstrument mooi weer.”

Toekomst 

Boris vertelt dat ze er in het proces wel achter zijn gekomen dat je nog wel een of twee jaar lang zo’n onderzoek zou kunnen doen. Er zijn nog allerlei aspecten die in de toekomst verder onderzocht zouden kunnen worden. “Ik zou het bijvoorbeeld wel tof vinden om te kijken of we dit in de toekomst ook in het ‘echt’ kunnen maken. Om op basis van dit onderzoek een fysiek ruimtelijk snaarinstrument te maken, zodat je de speakers niet eens meer nodig hebt. Aan de andere kant zou je ook op software niveau nog veel innovatie kunnen doen. We zouden een samenwerking met een programmeur kunnen opzoeken om te kijken waar je met hen en met deze ideeën en de cello als basis op uit zou komen. Dat zouden allemaal interessante vervolgstappen kunnen zijn. Daar zou je zo nog twee jaar aan kunnen besteden en dan ben je waarschijnlijk nog niet klaar!”

Nieuwsgierig naar Boris en wat hij voor SECHS heeft gemaakt? Kom dan kijken tussen 17 juni en 4 juli en koop een kaartje via de website: https://sechs.amsterdam/!