24 Dana Zemtsov: jonge altvioliste gaat eigen weg
Een lang en onverhard pad, door dikke bomen omhelsd, brengt je naar een groot, wit bepleisterd landhuis. Eendjes kwaken in het omliggende watertje en de wind waait zachtjes door de bladeren van de eikenbomen. Een haast magische rust, tot je het sprookjesachtige gebouw binnen loopt… In de keuken is het een drukte van jewelste want het is lunchtijd en achter de deuren vandaan hoor je altviolen spelen. Ja, echt. Altviolen.
Het is de plek waar altvioliste Dana Zemtsov samen met haar ouders, haar oom en haar docent (de altvioolvirtuoos Michael Kugel) een week lang masterclasses geeft aan studenten. Langs de kieren van iedere deur klinken de klanken van klassiek muziek, stokken die langs snaren strijken en opbouwende kritieken. Dit moet het walhalla zijn voor iedere altviolist. In een tussenkamertje, dat vol staat met oude boeken en cd’s, vertelt Dana over haar ontwikkeling tot de 24-jarige altvioliste die ze nu is en over haar toekomstdromen, die anders blijken te zijn dan wellicht verwacht.
Het Zemtsov-DNA
Opgegroeid in een familie waarin haast iedereen altviool speelt, is het niet gek dat ook Dana dit instrument al op jonge leeftijd ter handen neemt. “Het was toevalliger geweest als ik iets anders was gaan doen”, bekent Dana met een lach. Ze krijgt eerst les van haar ouders en later van Michael Kugel, waar haar ouders ook les van kregen. De Russische violist is inmiddels ‘part of the family’ geworden. Hij noemt Dana zelfs ‘zijn muzikale kleinkind’.
Dana heeft vaak nagedacht over de vanzelfsprekendheid van de keuze om altviool te gaan spelen. “Toen ik nog viool speelde, studeerde ik veel minder maar toen ik op mijn twaalfde overstapte op de altviool, was meteen die motivatie er: ik wil muziek studeren!” Het voelde voor Dana heel erg natuurlijk en het is haar nooit écht opgelegd: “Mijn zusje wist bijvoorbeeld zeker dat ze iets anders wilde doen, dus die studeert nu social media in Groningen.” Dat kon gewoon. Maar haar ouders bleven hun dochters wel motiveren. Ze moesten muziek blijven studeren tot ze 18 jaar waren, daarna mochten we het zelf weten. “Precies op de dag dat mijn zusje 18 werd, is ze gestopt met muziek maken. Toen ging ze eerst studeren in Maastricht. Maar al na een paar maanden ging ze de muziek missen en kocht ze een elektrische piano.” Muziek zit nu eenmaal diep in het Zemtsov-DNA vervlochten.
‘Muziek was mijn redding’
Dana heeft nooit het gevoel gehad dat ze iets voor de muziek heeft moeten laten. “Muziek was juist mijn redding”, legt ze uit: “Op de middelbare school was ik niet heel gelukkig dus voor mij was het heel fijn dat ik de muziek had.” Voor Dana was naar school gaan een moetje: “Met al die mensen die er niets van begrepen”, maar ze weet dat dat niet aan haar klasgenootjes lag: “Ik was blij als ik weer naar huis kon, naar mijn vrienden om kamermuziek te spelen.” Op de opmerking dat ze wel uitzonderlijk veel tijd besteedde aan de klassieke muziek reageert ze gevat: “Waar zou ik mijn tijd ánders aan moeten besteden?” En verder: “Er zijn veel dingen die ik leuk vind om te doen, maar je moet toch ergens een zin voor het leven vinden en de altviool is de mijne. Dus daar ga ik voor.”
Inmiddels zijn we weer wat jaartjes verder. Dana is een volwaardig musicus, die niet langer les krijgt maar juist les geeft. “Daar leer ik nu het meeste van. Dan speelt iemand iets en ga ik daar wijze dingen van zeggen maar denk tegelijkertijd: doe ik dat zelf eigenlijk wel?” De lessen die zijzelf af en toe nog kreeg van Michael Kugel gingen niet meer over ieder detail van een partituur maar over het gevoel bij de muziek en als zij eenmaal afdwaalden, konden ze uren over religie en politiek spreken.
Ze merkt dat ze anders naar klassieke muziek is gaan kijken: “Vroeger was het altijd: spelen wat er staat. En ik vroeg aan iedereen wat correct zou zijn.” Dana vertelt dat ze lang onzeker is geweest: “Ik had altijd fantastische musici om mij heen dus dan wil je het goed doen.” De lat lag hoog? “Ja, maar dat is juist mijn geluk geweest want ik heb daar veel van geleerd.” Toch heeft ze zich van die druk weten los te wrikken: “Ik zie nu dat niemand een antwoord heeft. Iedereen heeft zijn zoektocht gehad waardoor die zijn eigen waarheden heeft.” Dit inzicht heeft ervoor gezorgd dat Dana nu meer geïnteresseerd is geraakt in hoe ze de muziek zélf wil brengen: “Ik ben vrijer geworden in mijn manier van spelen.”
Mexicaanse trots
Dana groeide, met haar ouders die uit Wit-Rusland komen, op in Mexico. Toen ze 10 jaar was, verhuisden ze na een omzwerving van drie jaar in Noorwegen, naar Nederland. De Mexicaanse is trots op haar herkomst: “Mijn Mexicaanse roots zijn heel belangrijk voor mij.” Dana herkent bij zichzelf een mix van Europese mentaliteit en de Mexicaanse: “Europa is ambitieus, in Mexico hebben ze meer een mentaliteit van: komt wel goed, later.”
Dat resulteert in een bijzondere droom voor de toekomst: een breder publiek met klassieke muziek in aanraking laten komen in Mexico. En de Mexicaanse is al volop bezig om deze droom te verzelijken: “Ik ben een stichting gestart waarmee ik klassieke muziek in Mexico bekender wil maken.” Daarvoor is ze onlangs twee maanden lang naar haar geboorteland geweest: “We willen de muziek brengen via menselijke thema’s, bij scholen bijvoorbeeld.” In mei 2018 moet het allemaal rond zijn en dan organiseert ze ook nog een festival als klapstuk: “Ik neem dan allemaal Europese vrienden mee om daar op te treden!” vertelt ze verheugd.
Wat Mexico háár heeft gebracht: “Ik merk dat mensen daar eigenlijk heel trots zijn dat ik Mexicaans ben. Ze maken mij daardoor enthousiast om iets voor hen te betekenen. Ik ben daardoor gemotiveerd om meer te doen dan alleen altviool spelen. Maar lieve lezer, niet gevreesd: Dana blijft nog volop optreden in Nederland en Europa!