BACH in tijden van corona
Om online toch de Happy Bachdag 2020 te kunnen vieren namen we de podcast-serie ‘BACH in tijden van corona’ op. In deze podcast-serie praten we met musici die gekooid thuis zitten en niet kunnen spelen. Wat doet dat met ze en wat betekent Bach in deze bange dagen? Maartje Goes sprak hiervoor met pianist Ivo Janssen. Helaas verliepen de thuis verbindingen niet helemaal vlekkeloos, maar gelukkig is het interview met Ivo hieronder alsnog te lezen!
Allereerst, hoe gaat het met je?
‘Qua gezondheid gaat het met mij prima.’
Waar zit je op dit moment?
‘Ik zit op de boot, Janssenbeton. Maar ik pendel tussen Amsterdam en Alphen aan de maas, waar we ook een boerderij hebben sinds een jaar, die ik aan het verbouwen ben.’
Hoe ervaar jij deze corona tijd?
‘Zoals de meeste mensen, wachtend op wat komen gaat, hoe erg gaat het nog worden, krijgen we een lock-down, hoe streng ben je met contacten etc. Tegelijkertijd verandert er voor mij zelf niet eens zo heel veel. Ik werk sowieso thuis. Als pianist is dat de laatste tijd snel minder geworden, maar als ‘bouwvakker’ ben ik ook thuis aan het werk. Als ik een paar dagen aan de boerderij werk in dat kleine dorp merk ik er eigenlijk heel weinig van, van de crisis.’
Je zou zaterdag op de Happy Bachdag je laatste concert geven. Het hoeveelste laatste concert zou dat zijn geweest?
‘Dat zouden de allerlaatste concerten op Janssenbeton worden inderdaad. Tot dit moment heb ik er – sinds 2014 – 107 gegeven. Een aantal in besloten kring, maar voornamelijk openbare concerten, en ieder jaar minstens één op Happy Bachdag. Vorig jaar juni had ik al eens een laatste concert gegeven, maar er kwamen zoveel reacties van mensen die het zo jammer vonden dat ik er mee ophield, dat ik besloot nog een keer, en dan dus op Happy Bachdag (in 2014 was het allereerste concert ook op de eerste Happy Bachdag) een laatste kunstje te doen. Dat werden trouwens in no time 3 uitverkochte concerten. Zou dus een zwaar dagje geworden zijn. Is nu lekker rustig.’
Betekent dit dat je er eigenlijk toch geen genoeg van kan krijgen om op te treden?
‘Nee hoor, integendeel. Mensen denken dat het een groot drama is, dat ik zo langzamerhand steeds minder kan (wegens ziekte van Dupuytren) spelen. Maar de waarheid is dat het ook een opluchting betekent dat het allemaal niet meer hoeft. En er zijn zoveel meer leuke dingen te doen ook nog.’
Ik zag ook dat je boot te koop is, waarom ga je verkopen?
‘We gaan kleiner wonen, ik heb op een gegeven moment het geld van de boot nodig. Mijn inkomsten drogen vrijwel helemaal op namelijk.’
Wordt je allerlaatste Janssenbeton concert verzet?
‘Hopelijk gaat het lukken in juni.’
Waarom ben je ooit begonnen met piano spelen en wat betekent de piano voor jou?
‘Op mijn achtste koos ik na twee jaar ‘algemene muzikale vorming’ op de muziekschool voor de piano. Niet in de laatste plaats omdat mijn oudere zus ook piano speelde, en ik wilde het beter kunnen dan zij! Zo herinner ik het me ten minste.
De piano heeft uiteraard een heel belangrijk deel van mijn leven uitgemaakt. Tegelijkertijd was het soms een haat-liefde verhouding die ik er mee had. Met optreden, met de stress, met het altijd moeten. We zullen zien hoe dat in de toekomst gaat. Ik zal heus wel blijven spelen (vooralsnog heb ik nog steeds wat concerten staan, voor zolang als het gaat, en gek genoeg speel ik in bepaalde opzichten beter dan ooit, zeker Bach, waar de speeltechnische beperkingen gering zijn), ook voor mezelf, voor mijn plezier, als amateur!’
Wanneer werd je voor het eerst gegrepen door de muziek van Bach? Kun je je dat moment nog herinneren?
‘Nee niet precies. Ik weet wel dat mijn eerste pianoleraar vond dat ik aanleg had voor Bach.’
Hoe kwam je op het megalomane idee om alle werken van Bach op te nemen? Vezon je dat van tevoren of kon je gewoon niet meer stoppen toen je eenmaal begonnen was.
‘Er was een heel praktische aanleiding, iemand vroeg me dat te doen, en er was ook geld voor in het begin. Later hield die samenwerking op, maar inmiddels had ik zo de smaak te pakken, en het was ook redelijk succesvol vanaf het begin, dat ik er lekker mee door ben gegaan.’
Luister je zelf veel naar muziek als je binnen moet blijven? Bach?
‘Nier per se Bach nee. Ik merk dat ik sinds ik zelf minder speel, de laatste tijd in het algemeen weer meer klassiek aan het luisteren ben.’
Heb je een favoriet stuk van Bach en waarom?
‘Als ik het heb, maar ik denk niet zo in die termen, dan is het de Goldbergvariaties. Dat heb ik onderhand misschien wel 250 keer gespeeld.’
Denk je dat muziek een rol kan spelen in deze crisistijd?
En voor jouzelf?
‘Ik denk zeker dat mensen meer naar muziek zullen luisteren, alleen al door de praktische toestand van veel thuis zijn, en weinig te doen hebben, voor veel mensen. Je ziet het bijvoorbeeld ook in Italië, het spontane zingen met zijn allen. Zelf heb ik de neiging veel radio1 te luisteren om op de hoogte te blijven, maar regelmatig zet ik ook muziek op, juist om er even niet mee bezig te hoeven zijn.’
Wat betekent het voor jou om te stoppen als pianist?
‘Vakantie.’
Stop je alleen met concerten geven of stop je ook met spelen?
‘Ik stop pas met concerten als het echt niet meer gaat. Of als ik helemaal niet meer gevraagd wordt. Die situatie is trouwens al bijna bereikt. Helemaal stoppen met spelen zie ik niet zo snel gebeuren, alhoewel ik het ook niet uitsluit.’
Wat zijn je plannen voor na je laatste concert? Wat ga je allemaal doen?
‘Leemstuccen, schilderen, isoleren, vloeren leggen, leidingen leggen, dak repareren, tuinpaadjes leggen, badkamers installeren, verdiepingsvloer aanbrengen, dubbel glas zetten, de lijst is lang!’