Cellist van de eeuw

Het is precies één decennium geleden dat de cellist Mstislav Rostropovich overleed. De Russische musicus was een van de meest begaafde en geliefde cellisten van zijn tijd. Reden genoeg om herinneringen aan hem op te halen, zijn muziek te luisteren en te melden dat Warner Classics ter ere van deze grootheid een mega dikke Dvd/Cd-box uitbrengt met maar liefst 43 discs: ‘Cellist of the Century’.

Rostropovich, geboren in maart 1927, krijgt vanaf zijn vierde pianoles van zijn moeder. Op tienjarige leeftijd neemt hij ook de cello ter hand. Ditmaal krijgt hij les van zijn vader. Die dan weer les had gehad van Pablo Casals, een van de beste cellisten van zíjn tijd. Rostropovich gaat van 1943 tot 1948 naar het conservatorium in Moskou, waar hij piano en cello maar ook orkestdirectie en compositie studeert. Hij krijgt daar onder meer les van Sjostakovitsj.

Shostakovitsj en Rostropovich in 1959 na de première van het eerste celloconcert van Shostakovitsj

Rostropovich trouwt in 1955 met Galina Visjnevskaja, sopraanzangeres en prima donna bij het Bolsjojtheater. Ongeveer tien jaar later geniet de Russische cellist internationaal succes in West-Europa. Hier ontmoet hij onder meer de componist Benjamin Britten. Hij proeft de Westerse waarden en vecht samen met zijn vrouw voor diezelfde (artistieke) vrijheid en democratische waarden in de Sovjet. Dat komt hen duur te staan…
Hun vriendschap met de schrijver Aleksandr Solzjenitsyn en steun aan andere dissidenten begin jaren zeventig leidt ertoe dat ze worden uitgesloten van verschillende muziekensembles. De cellist krijgt in 1971 zelfs een uitreisverbod. Drie jaar later gaat hij samen met zijn vrouw in vrijwillige ballingschap naar de VS. Hier vindt hij de vrijheid waarnaar hij opzoek was.

Rostropovich blijft humanitair betrokken binnen de maatschappij. Zo geeft hij tijdens de val van de Berlijnse Muur een onvoorbereid celloconcert, dat over de hele wereld te zien is. Het geeft hem internationale waardering, ook buiten de muziekwereld. Rostropovich start later een stichting om sociale projecten en activiteiten te stimuleren. Maar de cellist, die dit jaar zijn 90^e verjaardag gevierd zou hebben, maakte bovenal gewoon prachtige muziek. Muziek die mensen over heel de wereld inspireert en betovert. Tot op de dag van vandaag.

Box ouwe!
In de box van Warner Classics zit van alles leuks en exclusiefs. Het is gecompileerd in nauwe samenwerking met de dochters van Rostropovich, Elena en Olga. Het label kreeg van hen toegang tot het persoonlijke archief van de musicus. Er kwamen veel zeldzame foto’s en documenten boven water. Waaronder een steunbrief voor de dissident Solzjenitsyn. Het is allemaal opgenomen in een 200-pagina’s dik boek, dat onderdeel uitmaakt van de box. Daarnaast zit natuurlijk vooral veel en uiteenlopende muziek in de box.