Get ready, we’re not done yet
Een gesprek met Maarten van Veen van het DoelenEnsemble over onstuitbare ideeën en de intimiteit van online concerten.
Half maart, vlak nadat de Corona maatregelen werden aankondigt, nam het DoelenEnsemble haar intrek in een multidisciplinaire broedplaats in de voormalige HBS in Rotterdam. In de nieuwe studio sprak ik met artistiek leider Maarten van Veen, die stuitert van de ideeën en de nieuwe mogelijkheden. En dat in deze tijd.
Denken in oplossingen
Op de avond van 12 maart stond er een concert gepland van het DoelenEnsemble in de Doelen in Rotterdam. Het concert moest wegens de op die dag aangekondigde maatregelen worden gecanceld, maar cancelen was volgens Maarten van Veen de állerlaatste optie aan het einde van de lijn. ‘We hebben hier Elmer Schönberger, we hebben 27 mensen van het DoelenEnsemble en de technici staan klaar. Hoeveel tijd kost het om hier een live uitzending van te maken?’ Binnen een uur is het concert toen alsnog online doorgegaan. ‘We zijn van origine echt een Rotterdamse club en daarin zijn stilzitten en niks doen geen opties.’
Vervolgens ging de Doelen op slot en werd Maarten uitgenodigd om samen met zangeres Nicole Jordan het eerste concert in de online serie lunchconcerten op te nemen. ‘Dat was heel emotioneel omdat het de eerste dag was dat het gebouw weer open was. Ik kwam binnen, liep door de gangen en zag de naambordjes van het concert van 12 maart nog hangen. Echt vreselijk dat een gebouw met een publieke functie die functie zo lang ineens niet meer heeft.’
Ondertussen was eind maart de verhuizing van het DoelenEnsemble naar de HBS gepland. ‘Ineens was die plek niet alleen een nieuwe repetitieruimte maar ook een potentiële uitzend-studio voor concerten.’ In korte tijd heeft Maarten alle hulp en materialen bij elkaar verzameld om alles goed op te kunnen nemen vanuit de nieuwe studio. ’Vervolgens zoek je je anderhalve week helemaal te pletter hoe het allemaal moet. We renden hier letterlijk tussen het muren schilderen door naar de voordeur om bestellingen op te halen en dan hadden we er weer een camera bij. Het was heel chaotisch maar wel vol energie en ik heb geen seconde thuis gezeten. Voor mij is die hele corona klap, behalve dan financieel, helemaal aan me voorbijgegaan omdat ik meteen in de overlevingsmodus ging.’
Het kantoor van het DoelenEnsemble kon gelukkig door de structurele subsidie redelijk door gaan en door de nieuwe plek en de lege agenda ontstonden er ineens nieuwe mogelijkheden. ‘Dan denk je ineens film, muziek, documentaire. Ik wilde niet een klassieke livestream met bungelende camera’s, maar ik wilde meteen kwaliteit neerzetten met programma achtergrondinformatie, foto’s van componisten en plekken waar stukken geschreven zijn en kleine interviews. Dat hebben we gedaan. Stilzitten is er niet bij.’ De hele maand mei heeft het ensemble vervolgens allerlei dingen uitgeprobeerd en nu zijn ze geheel zelfvoorzienend en klaar om op elk gewenst moment iets te maken.
Meer dan een traditioneel concert
‘Wat me vooral interesseert is de fusie van kunstvormen en alles wat elkaar aanraakt. De mooiste momenten die je kent uit films zijn bijvoorbeeld vaak momenten waarbij de muziek ook een grote rol speelt. De fusie van kunsten vind ik echt eindeloos leuk en die ís ook eindeloos.’ Dit gebeurde bijvoorbeeld bij de zwart wit film Sunrise uit 1937, waar het ensemble nieuwe muziek onder heeft gezet. ‘De beelden en je beleving van de film worden dan zo anders. Als je het goed doet kan het elkaar heel erg aanvullen.’
Een veelgestelde vraag is of muziek niet ‘autoritair’ genoeg is om op zichzelf te staan. ‘Als je naar buiten loopt en je ziet alles om je heen, ga je dan ook vragen of de lucht apart een autoriteit kan zijn? Nee, want daar moet je groene bomen tegenaan hebben, daar moet je een zee tegenaan hebben, daar moet je een strand bij zien en dan pas klopt het hele plaatje. Dus nee, van mij hoeft muziek niet per definitie ‘autoritair’ te zijn.’
Die tranen komen toch
‘Bij online concerten is mijn doel om echt op schoot te zitten bij de mensen thuis en te kijken hoe we dat voor elkaar kunnen krijgen. Als we naar een concert gaan dan kijken we ook, dan zien we ook. We gebruiken al beamers, we gebruiken al een microfoon om toelichtingen te geven. Dat is ook een soort televisie maar dan in een zaal. Nou heb je online natuurlijk niet de akoestiek van de zaal, maar ik probeer vooral te kijken naar wat je dan wel hebt.
Met de livestreams streven we naar een intieme online ervaring. Als je naar een film gaat in een filmhuis komt er altijd een moment waarop je niet meer in die zaal zit. Dan zit je in het verhaal en dan is het alsof je één bent geworden met de film. Dan maakt het niet meer uit of je thuis zit, of in de bioscoop of in het vliegtuig of met je telefoon op schoot in bed op zondagochtend met een kopje koffie en je ontbijtje ernaast. Die tranen komen toch.’
Docu concerten
Docu concerten heten de nieuwe online concerten. ‘Misschien blijft die vorm wel bestaan, of wordt het een onderdeel van een groter geheel, of wordt het een dvd, maar ik heb niet het gevoel dat we nu moeten stoppen. Ik zie echt ineens dat er hierdoor toch weer een verrijking is gekomen.’ Ook nu er weer langzaam wat live evenementen op gang kunnen komen zal het ensemble daarnaast dus doorgaan met deze nieuwe vorm en zijn ze hiermee toekomstbestendig.
Stilzitten is er niet bij
Op mijn vraag of het niet hondsvermoeiend is dat die ideeënstroom nooit stopt? ’Ja, het is vreselijk. Dan ga je op vakantie en dan zie je weer iets en dan denk je oh dat wil ik ook. Maar dat is ook het mooie van dit vak, je stopt gewoon nooit. Het kan hier ook allemaal, Rotterdam is echt een broedplaats voor van alles.’ In de HBS zitten nu 8 verschillende partners vanuit verschillende hoeken en disciplines en er komen steeds meer partijen bij. ‘We hebben heel veel plannen liggen om samen dingen te gaan maken. Het biedt ineens alle ruimte voor veelzijdige programmering en nieuwe ideeën.’
Op 9 juli is de eerstvolgende livestream van het jukebox concert te zien, maar er zullen er zeker nog velen volgen. Stilzitten is er voor het DoelenEnsemble niet bij. ‘Get ready, we’re not done yet.’
Volg de livestream van het Jukebox concert op 9 juli om 20.15 hier.
Houd de site en de Facebook pagina van het DoelenEnsemble in de gaten voor alle aankomende livetreams!