Interview Marieke Hopman
Aanstaande zondag 21 maart op de Happy Bachdag vieren we de hele dag de verjaardag van Johan Sebastian Bach! Om de twee jaar vindt in Dordrecht het Bachfestival plaats. Afgelopen jaar is het festival in originele vorm helaas geannuleerd wegens de corona maatregelen, maar hiervoor in de plaats zijn er twee alternatieven festival weekenden gekomen waarvan er één nog gaat plaatsvinden aankomende juni! We spraken met Marieke Hopman, artistiek leider van het Bachfestival en zelf ook musicus, over Bach, het Bachfestival en de kracht van muziek.
Accordeoniste, docent en artistiek leider
Marieke Hopman is musicus. Ze heeft piano gestudeerd aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en in 2009 behaalde ze summa cum laude een master voor accordeon aan The Royal Danish Academy of Music in Kopenhagen. Tijdens haar studietijd heeft Marieke een eigen muziektheatergezelschap opgericht omdat ze nieuwsgierig was naar wat ze nog meer als musicus kon, naast de concertante musicus zijn die de bladmuziek speelt die op haar standaard staat. Ze vond het leuk om zich breder in te zetten en te oriënteren en heeft zich hierin ontwikkeld. Vrij snel is Marieke ook gaan lesgeven op het conservatorium. Eerst in Den Haag en later in Amsterdam, waar ze een nieuwe vakgroep voor accordeon heeft opgericht. Na haar master eindexamen werd ze gevraagd artistiek leider te worden van het Bachfestival, wat haar een ontzettend leuke en nieuwe uitdaging leek. Sinds een jaar is ze ook artistiek leider van Festival Classique in Den Haag.
Marieke speelt al piano sinds ze 7 is, maar vond het zo leuk om muziek te maken dat ze ook nieuwsgierig werd naar nog een instrument. “Ik ben toen naar een open dag gegaan om te kijken wat er allemaal was en toen zag ik een docent staan met allemaal verschillende gekleurde accoreonnetjes. Ik werd gelijk nieuwsgierig naar hoe het instrument klonk omdat ik het nog niet veel gezien had. Toen ik het in mijn handen had was ik meteen verliefd en het is eigenlijk altijd zo gebleven dat ik het een heel bijzonder instrument vind. Met de baskant vorm je echt een orkest en het instrument kan zich in heel veel verschillende stijlen bewegen. Volksmuziek, klassieke muziek, barok, hedendaagse muziek, je kunt er alle kanten mee op en het is daarnaast ook nog een heel theatraal instrument. Het is ook echt mijn missie geworden om me als ambassadeur voor de accordeon te bewegen en om ervoor te zorgen dat veel meer mensen van het instrument gaan houden. Ik wil de vooroordelen wegwerpen dat je accordeon alleen maar in het café zou kunnen spelen.”
Het Bachfestival en Bach als inspiratiebron
Het Bachfestival, waar Marieke sinds 2015 artistiek leider van is, is een modern festival voor oude muziek dat Bach op een vernieuwende en verfrissende manier in de markt zet. Ze integreren hedendaagse muziek, zoeken de grenzen op en brengen contrast aan ten opzichte van bijvoorbeeld de pure Matthäus Passion en de vele Bach concerten die al plaatsvinden. Bij het Bachfestival kom je echt voor de beleving en hoor je Bach op een andere manier dan je gewend bent. Ook is het een producerend festival dat staat voor jonge makers en nieuwsgierig is naar hun nieuwe interpretaties van klassieke muziek. Maar waarom nou precies Bach? “Ik denk dat het Bachfestival een grote relevantie heeft. Soms om de mensen de muziek te laten herkennen, maar soms ook om Bach te leren kennen en fan te worden van zijn muziek. Bach is een onuitputtelijke bron van inspiratie en kwaliteit. Iedereen heeft ooit ergens wel Bach gehoord. Of het nou onbewust is in de Efteling of in de muziek van Justin Bieber die een thema van Bach gebruikte of bewust in de concertzaal of met de Matthäus Passie met Pasen. Bach zit eigenlijk overal verweven in de maatschappij. Dat vind ik waanzinnig aan Bach, dat hij voor iedere generatie een haakje kan hebben. Ook als je in de algemene klassieke muziek historie kijkt zie je dat veel componisten hun bouwstenen bij Bach vandaan hebben gehaald. Het begint toch vaak bij Bach en daarom kan je met deze componist ontzettend veel doen in de klassieke muzieksector bij verschillende doelgroepen.”
Marieke zelf maakte kennis met Bach vanaf het moment dat ze zijn muziek kon spelen en ze hem op de lessenaar had staan. In haar latere leven heeft ze Bach ook altijd gebruikt in al haar producties. Er was voor haar altijd wel een thema of phrase die ze inspirerend vond om op verder te bouwen. Een favoriet stuk van Bach heeft ze niet. “Voor mij is muziek zo breed voor mijn gevoelens. Wat ik luister is heel erg afhankelijk van hoe ik me voel, waar ik zin in heb en met wie ik dat moment deel. Er is dan ook niet een stuk dat ik heilig vind van Bach. Het is meer zijn brede pallet aan muziek en hoe ik mensen daarmee in aanraking kan laten komen.”
Ook zit de kracht van muziek hem voor Marieke in het feit dat het altijd een verbindende factor heeft. “Het is een universele taal waar we geen woorden voor nodig hebben en die je met iedereen uit welk land en met welke achtergrond dan ook kan beleven. Muziek gaat over elkaar ontmoeten en dat is ook het mooie aan een concert of een aan festival, dat je elkaar ontmoet, met elkaar praat en het samen beleeft. In muziek kunnen we, zeker ook in deze crisistijd, gezamenlijkheid vinden en onszelf verenigen.”
Een blik in de toekomst
Het Bachfestival is in 2020 in originele vorm geannuleerd, maar hier zijn twee alternatieven weekenden uitgekomen waarin de originele programmering zo veel mogelijk is meegenomen. Het eerste weekend vond vorig jaar geheel online plaats en het tweede weekend zal plaatsvinden van 25 tot en met 27 juni dit jaar. “Het annuleren was vorig jaar natuurlijk heel heftig. Het festival heeft een biënnale vorm dus je werkt twee lang toe naar de volgende editie. Het is dan natuurlijk heel zuur om het festival niet uit te kunnen voeren hoe je het voor ogen hebt. Ik ben wel heel trots hoe snel we toen zijn omgeschakeld. We hebben een flexibele organisatie met mensen die altijd zin hebben om iets te bedenken wat wél gaat werken en we zijn toendertijd als één van de eerste festivals meteen online verder gegaan. De aankomende editie in juni is weer live. We gaan een buitenpodium bouwen en gaan er helemaal voor mensen dan weer veilig en goed te kunnen ontvangen. Ook ben ik al hard bezig met de programmering voor 2022. Terwijl je alternatieve programma’s en oplossingen bedenkt moet je je toch ook weer richten op de toekomst!”
Voor de toekomst van het festival ziet Marieke ook wel kansen om de hybride vorm van live concerten en een online platform te behouden. “Door middel van een online platform bereik je een grote doelgroep die normaal niet naar de concertzaal gaat en dat is het voor het Bachfestival heel belangrijk. Een groot deel van het publiek bestaat uit liefhebbers voor Bach en dat is prachtig, maar dat is wel vooral een oudere generatie. Voor het festival is het belangrijk om ook een jongere generatie te enthousiasmeren en te integreren en ik zie het zeker als een kans om hier in de toekomst het online platform voor in te zetten.” Zelf is Marieke als musicus en als liefhebber van muziek niet zo’n fan van de livestream concerten. “Ik ben toch wel iemand die geniet van de akoestiek van een zaal en van de resonans van een ensemble of de solist. Dat wil ik graag op mijn huid voelen en daar zit een scherm dan wat dat betreft toch wel echt tussen als een niet zo fijn element. Het is een heel goed alternatief om de sector levend te houden en om de aandacht van de mensen vast te houden, maar ik houd zelf wel heel erg van de beleving, van de concertzaal en vooral van de ontmoeting.”
Tot slot vertelt Marieke over haar eigen toekomstplannen. Van een vijfjarenplan is ze al een tijdje afgestapt. “Ik vind het vooral fijn om me flexibel in de tijd te kunnen bewegen. We liggen nu al een jaar stil. Stel dat je nu plannen had gemaakt voor waar je over drie of vijf jaar wilde staan, had je toch een grote tegenvaller. Je ziet aan de huidige tijd dat de wereld ontzettend snel kan veranderen en daar wil ik ten alle tijden in mee kunnen gaan. Ik wil niet bedenken waar ik wil staan, maar ik wil meedraaien met de tijd en kijken wat ik daarin kan toevoegen. Kijken wat er op dit moment nodig is in de maatschappij en hoe ik daar een aandeel in kan hebben vind ik mooi. Flexibel zijn en meegaan in hoe de wereld draait.”
Voor meer informatie over het Bachfestival in juni kun je de website van het festival in de gaten houden.
Kijk voor het programma van de Happy Bachdag hier!